هیپوسپادیاس یکی از ناهنجاری‌های مادرزادی دستگاه تناسلی در پسران است که در آن مجرای ادرار به‌جای نوک آلت در محلی دیگر از آلت تناسلی قرار دارد. این مشکل می‌تواند در درجات مختلف شدت داشته باشد، از جمله هیپوسپادیاس خفیف که اغلب با مشکلات کمی همراه است و می‌تواند با روش‌های جراحی ساده‌تر قابل اصلاح باشد. دکتر علیمحمد فخریاسری در این مقاله به بررسی عمل هیپوسپادیاس خفیف، روند آن و نکات مهم در این زمینه خواهد پرداخت.
تفاوت هیپوسپادیاس خفیف با نوع شدید
هیپوسپادیاس خفیف معمولاً به‌عنوان ناهنجاری خفیفی شناخته می‌شود که در آن مجرای ادرار به‌جای نوک آلت، در ناحیه پایین‌تر از سر آلت قرار دارد. این نوع معمولاً با انحنای کمتری همراه است و معمولاً عملکرد جنسی و باروری فرد را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد. در حالی که هیپوسپادیاس شدید می‌تواند مشکلات جدی‌تری ایجاد کند که نیاز به جراحی پیچیده‌تر دارد.
در هیپوسپادیاس خفیف، مجرای ادرار ممکن است در نزدیکی نوک آلت یا کمی پایین‌تر قرار گیرد، اما ناحیه مورد نظر به‌طور معمول قابل دسترسی است و نیاز به تغییرات ساختاری کمتری دارد.
سن مناسب برای جراحی
در هیپوسپادیاس خفیف، جراحی معمولاً در سن ۶ تا ۱۸ ماهگی انجام می‌شود. در این سنین، ساختارهای تناسلی هنوز در حال رشد هستند و درمان زودهنگام می‌تواند از بروز مشکلات روانی و اجتماعی در آینده جلوگیری کند. با این حال، در برخی موارد که هیپوسپادیاس خفیف تا بعد از این سن تشخیص داده می‌شود، همچنان امکان جراحی موفق وجود دارد.
روش‌های جراحی هیپوسپادیاس خفیف
جراحی هیپوسپادیاس خفیف معمولاً نسبت به انواع شدیدتر ساده‌تر است و در بسیاری از موارد یک مرحله‌ای است. روش‌های رایج جراحی هیپوسپادیاس خفیف شامل:
۱. پلانینگ (Tubularization) مجرای ادراری
این روش در مواردی استفاده می‌شود که محل مجرای ادراری نسبتاً نزدیک به نوک آلت است. در این روش، از بافت‌های موجود در ناحیه آلت برای ایجاد مجرای جدید استفاده می‌شود.
۲. فلپ پوست ختنه‌گاه (Preputial Flap)
در این روش، پوست ختنه‌گاه برای ساخت مجرای جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تکنیک معمولاً در مواردی که پوست ختنه‌گاه کافی برای بازسازی مجرا وجود دارد، مناسب است.
۳. روش graft
این روش برای اصلاح هیپوسپادیاس در مواردی است که پوست کافی برای بازسازی مجرا در ناحیه آلت وجود نداشته باشد. در این روش از بافت‌های دیگر بدن، مثل بافت‌های دهان یا بخش‌هایی از پوست برای ترمیم استفاده می‌شود.
۴. روش Transposition of Urethral Plate
در این روش، مجرای ادرار از طریق جابه‌جایی قسمت‌های مختلف آلت تناسلی به محل مناسب منتقل می‌شود تا مجرای ادراری در جای صحیح خود قرار گیرد.
مراحل انجام جراحی
جراحی هیپوسپادیاس خفیف در بیشتر موارد شامل مراحل زیر است:
- بیهوشی عمومی: جراحی در شرایط بیهوشی عمومی انجام می‌شود تا کودک هیچ‌گونه دردی را احساس نکند و در طول عمل بی‌حرکت باشد.
- اصلاح مجرای ادراری: جراح با استفاده از روش‌های مختلف، مجرای ادراری را به محل مناسب انتقال می‌دهد.
- ترمیم پوست و بخیه: جراح با استفاده از بخیه‌ها و در صورت لزوم پیوند پوست، ناحیه جراحی را ترمیم می‌کند.
- پانسمان و استفاده از کاتتر: پس از جراحی، در برخی موارد از کاتتر ادراری برای چند روز استفاده می‌شود تا به تخلیه مناسب ادرار کمک کند.
- بازیابی و مراقبت‌های بعدی: پس از جراحی، ناحیه جراحی باید به‌دقت مراقبت شود تا از بروز عفونت و سایر مشکلات جلوگیری شود.
مراقبت‌های بعد از جراحی
مراقبت‌های بعد از عمل به‌ویژه در جراحی هیپوسپادیاس اهمیت زیادی دارد تا از بروز عوارض جلوگیری شود:
- استفاده از داروها: مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها برای جلوگیری از عفونت و مسکن‌ها برای کاهش درد.
- پانسمان و تغییر آن: پانسمان باید به‌طور منظم تعویض شود تا از عفونت جلوگیری شود.
- جلوگیری از دست‌کاری محل جراحی: کودک نباید به‌طور مکرر ناحیه جراحی را لمس کند.
- مراقبت از سوند: در صورت استفاده از سوند، باید اطمینان حاصل شود که کاتتر مسدود نشده و عملکرد صحیحی دارد.
- نظارت بر علائم عفونت: تب، ترشحات غیرطبیعی یا قرمزی شدید ناحیه جراحی نشانه‌های عفونت هستند که باید سریعاً به پزشک اطلاع داده شوند.
عوارض احتمالی جراحی
با توجه به اینکه جراحی هیپوسپادیاس خفیف نسبت به نوع شدیدتر ساده‌تر است، احتمال بروز عوارض کمتر است. اما ممکن است در برخی موارد موارد زیر اتفاق بیفتد:
- فیستول ادراری: نشت ادرار از محل جراحی که به ترمیم نیاز دارد.
- تنگی مجرا: باریک شدن مجرا که ممکن است نیاز به گشاد کردن یا جراحی مجدد داشته باشد.
- عود انحنای آلت: در برخی موارد، ممکن است انحنای آلت به‌طور کامل اصلاح نشود و نیاز به درمان مجدد داشته باشد.
- عفونت: به‌ویژه اگر مراقبت‌های پس از جراحی به‌طور صحیح انجام نشود.
میزان موفقیت جراحی
میزان موفقیت جراحی هیپوسپادیاس خفیف معمولاً بسیار بالا است و بیش از ۹۵ درصد موارد، جراحی با موفقیت انجام می‌شود. با رعایت مراقبت‌های پس از عمل، اکثر کودکان به زندگی طبیعی خود بازمی‌گردند و مشکلات ادراری و جنسی نخواهند داشت.
تأثیر جراحی بر عملکرد جنسی و باروری
در اغلب موارد، جراحی هیپوسپادیاس خفیف تأثیر منفی بر عملکرد جنسی و باروری نخواهد گذاشت. در صورتی که جراحی به‌درستی انجام شود و پیگیری‌های لازم پس از آن صورت گیرد، فرد می‌تواند عملکرد جنسی و باروری کاملاً طبیعی داشته باشد.
جمع‌بندی
جراحی هیپوسپادیاس خفیف یک روش مؤثر و ساده برای اصلاح ناهنجاری‌های دستگاه تناسلی در پسران است. با انتخاب روش مناسب و رعایت مراقبت‌های پس از جراحی، این عمل می‌تواند مشکلات مربوط به ادرار و عملکرد جنسی را به‌طور کامل برطرف کند. تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع، راهی برای داشتن یک زندگی سالم و بدون مشکل در آینده است.
برای کسب اطلاعات بیشتر در خصوص بیماری هیپوسپادیاس و درمان Hypospadias، بر روی لینک مورد نظر کلیک نمایید.
